Nông dân Việt sẽ còn phải đổ sữa ra đường?

Khi TPP ký kết, thịt, sữa ngoại giá rẻ sẽ xâm nhập thị trường, người nông dân phải làm gì?

Nhận định về ngành chăn nuôi trước hội nhập, ông Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách, Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội nhận xét:

Với đặc điểm sản xuất nhỏ lẻ, lệ thuộc nhập khẩu, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường và vệ sinh an toàn thực phẩm thấp, liên kết lỏng thẻo dẫn tới năng suất thấp, thức cạnh tranh yếu, bất lợi thế thương mại, ngành chăn nuôi được đánh giá là một trong những ngành chịu tác động mạnh khi Việt Nam gia nhập các Hiệp định thương mại tự do TPP, AEC .

http://st.galaxypub.vn/staticFile/Subject/2015/09/13/281253/nganh-chan-nuoi-viet-nam-se-mang-gi-hoi-nhap-tpp_131248179.jpg
Ảnh minh họa

Không những vậy, về cấu trúc thị trường kinh doanh, đầu vào không “tự chủ”, còn bị lấn át bởi các DN đến từ nước ngoài như Trung Quốc, Thái Lan…trong khi đó, đầu ra bị cạnh tranh khốc liệt. Cố gắng chỉ cầm cự được thị trường trong nước, thậm chí sắp tới thị trường trong nước còn bị lấn át rất nhiều.

Trong khi, những nước lớn như Mỹ, Úc, New Zealand…có nền nông nghiệp rất mạnh, có khả năng tác động làm thay đổi cấu trúc thị trường trong toàn bộ khối TPP nói chung và ảnh hưởng đến cấu trúc ngành chăn nuôi của các nước khác và ngành chăn nuôi Việt Nam nói riêng.

"Chúng tôi thấy rằng về cơ bản ngành chăn nuôi của Việt Nam đều đứng trước thách thức lớn và có khuynh hướng bị thu hẹp vì sự cạnh tranh và nguồn cung ứng lớn trong tương lai từ các nước như Mỹ, Úc, New Zealand…", ông Thành nhận định.

Thế nhưng, điều đáng tiếc theo vị chuyên gia này là ngay cả DN lẫn người dân vẫn không có được thông tin đầy đủ cũng như đủ hiểu biết về những tác động của TPP tới tương lai kinh tế của Việt Nam.

"Vì thế mới xảy ra hiện tượng đáng tiếc như vấn đề đổ sữa ra đường của các hộ nông dân thời gian qua…", ông Thành nói.

Ông Thành cho rằng, bên cạnh việc cải cách mạnh thể chế, chính sách ưu tiên, ưu đãi cho ngành chăn nuôi, một trong những biện pháp khắc phục tình trạng trên là cần ưu tiên vào các phân ngành không phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt từ hàng ngoại nhập do thói quen dùng như thịt tươi hơn đông lạnh hoặc các sản phẩm mang tính đặc sản như gà thả đồi, lợn mán, lợn cắp nách…

FDI độc quyền các khâu: Thay đổi có kịp không?

Dù dược đánh giá là "miền đất hứa" để phát triển, song các DN Việt kinh doanh trong lĩnh vực chăn nuôi lại chưa phát huy được lợi thế này để lớn mạnh, dẫn đến đã và đang phải ngậm ngùi nhìn các DN nước ngoài thâu tóm thị phần và chi phối thị trường trong nước.

Đáng lo là, không chỉ chi phối lĩnh vực thức ăn chăn nuôi, các DN FDI còn thống trị cả lĩnh vực con giống, thuốc thú y, giết mổ đến phân phối sản phẩm thịt.

Hiện nhiều DN FDI đang bước tiếp mô hình của Tập đoàn CP áp dụng tại Việt Nam: ban đầu là sản xuất thức ăn chăn nuôi, tiếp theo là cung cấp con giống, phát triển các trang trại vệ tinh, cuối cùng là giết mổ và đưa sản phẩm thịt ra thị trường. Trong chuỗi khép kín đó, nông dân, kể cả DN Việt Nam, hoàn toàn là người làm thuê.

Công ty CP ngoài việc nắm giữ thị phần gần 20% của mảng TACN (chiếm 62% tổng doanh thu), công ty này cũng đang nắm giữ thị phần 40% đối với ngành hàng gà công nghiệp; thị phần 50% trứng gà công nghiệp; 5% tổng sản lượng chăn nuôi heo của cả nước.

Đây cũng là điểm yếu của các DN trong nước khi phần lớn chỉ tham gia được 1-2 khâu trong chuỗi này.

Theo thống kê sơ bộ thị phần thức ăn chăn nuôi Việt Nam, chiếm thị phần cao nhất hiện nay là Công ty cổ phần Chăn nuôi CP Việt Nam với 19,4%; kế tiếp là Công ty TNHH Cargill Việt Nam với 8,11%; xếp sau lần lượt là các doanh nghiệp như Proconco (8%); Green Feed (5%); Anco (4%)...

Như vậy, chỉ riêng hai công ty đầu ngành CP và Cargill đã chiếm gần 30% thị trường của cả nước.

Theo Báo Đất Việt