Nghiên cứu tình trạng kháng thuốc kháng sinh ở gia súc, gia cầm

Thế giới đang trải qua sự tăng trưởng kinh tế chưa từng có ở các nước thu nhập thấp và trung bình. Ngày càng nhiều người ở Ấn Độ, Trung Quốc, châu Mỹ Latinh và châu Phi trở nên giàu có hơn, và điều này được phản ánh trong việc tiêu thụ thịt và các sản phẩm từ sữa của họ. Ở châu Phi, tiêu thụ thịt đã tăng hơn một nửa; ở châu Á và châu Mỹ Latinh, tiêu thụ thịt tăng hai phần ba.

Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng này, chăn nuôi ngày càng phát triển, gia tăng sự phụ thuộc vào việc sử dụng thuốc kháng sinh. Nông dân sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị và ngăn ngừa nhiễm trùng cho động vật được nuôi trong điều kiện đông đúc nhưng những loại thuốc này cũng được sử dụng để tăng trọng lượng vật nuôi, và do đó giúp tăng lợi nhuận.

Việc sử dụng thuốc kháng sinh quá mức và bừa bãi này gây ra hậu quả nghiêm trọng: tỷ lệ vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh đang gia tăng nhanh chóng trên toàn thế giới. Thuốc đang mất dần hiệu quả, với những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe của động vật và con người.

Các nước thu nhập thấp và trung bình có năng lực giám sát hạn chế trong theo dõi việc sử dụng và tình trạng kháng thuốc kháng sinh tại các trang trại. Việc sử dụng thuốc kháng sinh thường ít được quy định so với các nước công nghiệp giàu có với các hệ thống giám sát đã được thiết lập.

Nhóm các nhà nghiên cứu do Thomas Van Boeckel, Trợ lý Giáo sư Chính sách và Địa lý Y tế tại Trường Đại học Khoa học Công nghệ Zurich, Thụy Sỹ gần đây đã công bố bản đồ kháng kháng sinh ở động vật ở các nước thu nhập thấp và trung bình trên tạp chí Science.

Nhóm nghiên cứu đã tập hợp một cơ sở dữ liệu tài liệu lớn và tìm ra các khu vực mà các loài động vật kháng thuốc đối với các vi khuẩn truyền qua thực phẩm phổ biến như Salmonella, E. coli, Campylobacter và Staphylococcus.

Theo nghiên cứu này, các khu vực liên quan đến tỷ lệ kháng thuốc kháng sinh cao ở động vật là đông bắc Trung Quốc, đông bắc Ấn Độ, miền nam Brazil, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ. Tại các quốc gia này, các vi khuẩn được liệt kê ở trên hiện đang kháng một số lượng lớn thuốc không chỉ được sử dụng trên động vật mà còn cả con người. Một phát hiện quan trọng của nghiên cứu là cho đến nay, tình trạng kháng thuốc kháng sinh ít xuất hiện ở châu Phi ngoại trừ Nigeria và khu vực xung quanh thành phố Johannesburg.

Tỷ lệ kháng cao nhất có liên quan đến các thuốc kháng sinh được sử dụng nhiều nhất ở động vật như tetracycline, sulphonamides, penicillin và quinolone. Ở một số vùng nhất định, các hợp chất này đã mất gần như hoàn toàn hiệu quả trong việc điều trị bệnh.

Các nhà nghiên cứu đã giới thiệu một chỉ số mới để theo dõi sự tiến hóa của kháng thuốc đối với nhiều loại thuốc. Tỷ lệ thuốc được thử nghiệm ở mỗi khu vực có tỷ lệ kháng cao hơn 50%. Trên toàn cầu, chỉ số này đã tăng gần gấp ba lần đối với gà và lợn trong 20 năm qua. Hiện tại, một phần ba số thuốc có tỷ lệ thất bại 50% ở gà và một phần tư thuốc thất bại 50% số lần sử dụng ở lợn.

Van Boeckel nói: “Xu hướng đáng báo động này cho thấy các loại thuốc được sử dụng trong chăn nuôi đang nhanh chóng mất đi hiệu quả. Điều này sẽ ảnh hưởng đến sự bền vững của ngành chăn nuôi và có khả năng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng.”

Điều đặc biệt quan tâm là tình trạng kháng thuốc kháng sinh đang gia tăng ở các nước đang phát triển và mới nổi bởi vì đây là nơi tiêu thụ thịt tăng nhanh nhất, trong khi việc tiếp cận với thuốc kháng sinh vẫn chưa được kiểm soát. Kháng kháng sinh đang trở thành một vấn đề toàn cầu.

Nhóm nghiên cứu đã tạo ra một nền tảng truy cập mở resistancebank.org để chia sẻ những phát hiện của họ và thu thập thêm dữ liệu về sức đề kháng ở động vật. Ví dụ, bác sĩ thú y và cơ quan nhà nước có thể tải dữ liệu về tình trạng kháng thuốc kháng sinh trong khu vực của họ lên nền tảng và chia sẻ nó với những người khác quan tâm.

Theo Bộ NN&PTNN