Khoa học quần chúng đóng góp lớn cho bảo tồn loài cá mập

Khoa học quần chúng đã chứng minh giá trị của mình bằng cách cung cấp dữ liệu chất lượng tốt hơn về quần thể cá mập so với các phương pháp gắn thẻ âm thanh thông thường, và với chi phí thấp hơn.

Các nhà nghiên cứu Ôxtrâylia và Palau đã so sánh dữ liệu thu thập từ những thợ lặn chuyên nghiệp ở Palau với dữ liệu đo âm thanh từ xa từ cá mập được gắn thẻ tại các điểm giống nhau, và nhận thấy dữ liệu lặn không chỉ chính xác như nhau, mà còn bao gồm dữ liệu bổ sung có giá trị mà phép đo từ xa có thể không thu thập được.

"Khoa học quần chúng thường được sử dụng như một cách để thu thập dữ liệu khoa học nhưng đã có một số tranh cãi về chất lượng của dữ liệu này, chủ yếu là bởi vì chúng tôi không biết cho đến bây giờ các quan sát của những thợ lặn có thể đáng tin cậy như thế nào", tác giả chính Gabriel Vianna, một nhà khoa học biển tại Đại học Tây Úc và Viện Khoa học biển Ôxtrâylia cho biết.

"Khi chúng tôi đã làm rất nhiều nghiên cứu từ xa ở Palau để xem xét các mô hình chuyển động của cá mập, chúng tôi có một vài con cá mập được gắn thẻ ở những nơi những thợ lặn cũng được tiếp xúc với cá mập, [và] chúng tôi đã thấy một cơ hội rất tốt để phân tích và so sánh các bộ dữ liệu”.

Những thợ lặn cung cấp thông tin một số cá mập được phát hiện, cũng như các loài, độ sâu, sức khỏe hiện tại, nhiệt độ nước, và số lượng thợ lặn du lịch trong nhóm.

Tổng cộng 62 thợ lặn đã ghi thông tin từ 2360 cuộc lặn tại 52 điểm lặn trong hơn năm năm. 

Kết quả từ các thợ lặn và phép đo từ xa là đáng chú ý ở sự giống nhau về số lượng cá mập, nhưng các thông tin bổ sung về sức khỏe hiện tại và nhiệt độ nước từ các thợ lặn tỏ ra đặc biệt có giá trị, cho thấy rằng những con cá mập đã có mặt với số lượng lớn hơn khi dòng chảy mạnh hơn và khi nước lạnh hơn.

"Nó đã cung cấp cho chúng tôi nhiều thông tin hơn là chỉ về số lượng của cá mập và nó cũng đã đưa ra một dấu hiệu cho thấy lý do tại sao những con cá mập trở nên phong phú cao tại những thời điểm này", Vianna nói.

Dữ liệu này không chỉ hữu ích cho các nhà nghiên cứu, những người đang tìm hiểu mối quan hệ giữa ngành công nghiệp du lịch ở Palau và các quần thể cá mập, mà còn giúp những thợ lặn hiểu rõ hơn về hành vi của cá mập.

Khoa học quần chúng - sử dụng các cá nhân chuyên nghiệp hoặc không chuyên nghiệp để thu thập và phân tích dữ liệu khoa học – đang phát triển nhanh chóng trên nhiều lĩnh vực nghiên cứu khoa học nhưng có các lợi thế đặc biệt khi nó trở thành các cuộc khảo sát thực địa của các sinh vật như cá mập, có thể xảy ra tình trạng sự phong phú ở mức tương đối thấp.

"Chúng tôi muốn xem liệu có cách nào tốn ít chi phí hơn trong việc thu thập dữ liệu tốt về quần thể cá mập trên một quy mô rộng lớn và trong thời gian dài mà không cần phải dành toàn bộ số tiền mà chúng tôi có để thu thập dữ liệu này trong các cuộc thám hiểm khoa học", Vianna nói.

Vianna cho biết, bước tiếp theo là thử nghiệm phương pháp tương tự trong các khu vực khác nhau và điều kiện khác nhau, nhưng cũng tinh chỉnh kỹ thuật và bảng hỏi để nhận được nhiều thông tin nhất của phương pháp khoa học quần chúng.

Kết quả hiện tại của họ được công bố trên tạp chí trực tuyến PLoS One.